Jaki podatek od spadku?

Czytelnikowi, który zwrócił się do mnie po poradę, otrzymał spadek po zmarłym dziadku. W pozostawionym testamencie dziadek ustanowił wnuka swoim jedynym spadkobiercą. Nikt nie kwestionował woli spadkodawcy, zatem w toku postępowania sądowego nastąpiło stwierdzenie nabycia spadku. Majątek spadkodawcy składał się z mieszkania własnościowego o przybliżonej wartości około 200 tys. zł. Czytelnik chciałby się dowiedzieć, czy od tego spadku musi odprowadzić podatek, a jeśli tak to jaki?

W tej sytuacji, kluczową kwestią pozostaje czas, jaki minął od momentu wydania przez Sąd postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku. Jeżeli nie upłynęło jeszcze 6 miesięcy od momentu uprawomocnienia się postanowienia, można skorzystać z ulgi wynikającej z art. 4a ustawy o podatku od spadków i darowizn (dalej ustawa). Z ulgi tej mogą skorzystać następujące osoby: małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, rodzeństwo, ojczym i macocha. Osoby znajdujące się w tej grupie, pod warunkiem złożenia do Urzędu Skarbowego stosownego zgłoszenia (formularz SD-Z2) właśnie w terminie 6 miesięcy, zostają całkowicie zwolnione z obowiązku uiszczania podatku od spadków i darowizn.
Jeżeli natomiast upłynęło więcej niż 6 miesięcy od momentu uprawomocnienia się postanowienia Sądu, jest możliwość skorzystania z innych ulg, jednak już nie tak korzystnych. Dla osób zaliczonych zgodnie z art. 14 ust. 3 ustawy do I grupy podatkowej (małżonek, zstępni, wstępni, pasierb, zięć, synowa, rodzeństwo, ojczym, macocha i teściowie) do podstawy podatku nie wlicza się do łącznej wysokości nieprzekraczającej 110 m2 powierzchni użytkowej budynku lub lokalu. Aby skorzystać z tej ulgi trzeba jednak spełnić pewne warunki:
1. w chwili nabycia nabywca musi posiadać obywatelstwo polskie lub obywatelstwo jednego z państw członkowskich Unii Europejskiej lub państw członkowskich Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) – stron umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym lub mieć miejsce zamieszkania na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej lub na terytorium takiego państwa.
2. nie być właścicielem innego budynku mieszkalnego lub lokalu mieszkalnego stanowiącego odrębną nieruchomość bądź będąc nimi przenieść własność budynku lub lokalu na rzecz zstępnych, Skarbu Państwa lub gminy w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
3. nie może przysługiwać spadkobiercy spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu mieszkalnego, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego lub wynikające z przydziału spółdzielni mieszkaniowej: prawo do domu jednorodzinnego lub prawo do lokalu w małym domu mieszkalnym, a w razie dysponowania tymi prawami należy przekazać je zstępnym lub przekazać do dyspozycji spółdzielni, w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
4.  nie być najemcą lokalu lub budynku lub będąc nim rozwiązać umowę najmu w terminie 6 miesięcy od dnia złożenia zeznania podatkowego albo zawarcia umowy darowizny w formie aktu notarialnego;
5.  zamieszkiwać będąc zameldowanymi na pobyt stały w nabytym lokalu lub budynku i nie dokonywać jego zbycia przez okres 5 lat.
Jeśli nie można skorzystać również z tej ulgi, trzeba zapłacić stosowny podatek.
Czytelnik jako osoba wchodząca w skład I grupy podatkowej korzysta z kwoty wolnej od podatku w wysokości 9.637 zł.
Od wartości ponad tą kwotę odprowadza się podatek wg następującego schematu:
– gdy wartość spadku przekracza kwotę wolną od podatku o 10.278 zł – 3% od tej kwoty
– gdy wartość spadku przekracza kwotę wolną od podatku o więcej niż 10.278 zł, ale mniej niż 20.556 – 308 zł 30 gr i 5% nadwyżki ponad 10.278 zł,
– gdy wartość spadku przekracza kwotę wolną od podatku o więcej niż 20.556  – 822 zł 20 gr i 7% nadwyżki ponad 20.556 zł.
Zatem zgodnie z powyższym schematem w konkretnej sytuacji czytelnika, dla majątku wartego równo 200 tys. zł obliczenie podatku wyglądałoby następująco: od 200 tys. zł odejmujemy 9.637 zł i pozostaje nam 190.363 zł.
Od tej kwoty odejmujemy 20.556 zł (od której płaci się podatek kwotowy w wysokości 822 zł 20 gr) i zostaje nam 169.807 zł. Od tej kwoty odprowadzamy 7%.
Ostatecznie podatek od mieszkania wartego równo 200 tys. zł wynosi 12.708 zł 69 gr.
Ważne i konieczne jest odróżnienie podatku od spadków od podatku dochodowego, który płacimy w momencie sprzedaży odziedziczonego mieszkania. Można uniknąć jego płacenia, ale nie jest to temat tego artykułu.