Pozostawić czy usunąć nazwę Neustadt?

Podczas dobiegającego końca remontu dworca PKP w Wejherowie na północnej ścianie budynku odsłonięto stary napis „Neustadt”, który budzi kontrowersje. Grupa wejherowian przesłała do PKP SA. opatrzone licznymi podpisami pismo, w którym protestuje przeciwko pozostawieniu hańbiącego ich zdaniem niemieckiego napisu, związanego z zaborem pruskim i okupacją niemiecką. W internecie, m.in. na naszym profilu FB, trwa gorąca dyskusja na ten temat, bo zdania mieszkańców są podzielone.

Redakcja „Pulsu Wejherowa” otrzymała do wiadomości pismo, wysłane do PKP S.A. Oddział Gospodarowania Nieruchomościami w Gdańsku, w którym członkowie Stowarzyszenia Wspólnota Pokoleń oraz inni wejherowianie wyrażają niezadowolenie z powodu pozostawienia napisu na ścianie dworca, nazywając go hańbiącym dla miasta. Nazwa „Neustadt” kojarzy się bowiem z okresem pruskim i okupacją niemiecką.
Podkreślają to członkowie Stowarzyszenia Wspólnota Pokoleń w Wejherowie z prezesem organizacji Janem Wojewskim, autorzy pisma. Czytamy w nim m.in.: „Na dworcu w Wejherowie odbywały się dramatyczne sceny, związane z przeładowywaniem więźniów z wagonów przychodzących z Niemiec (…), którzy właśnie z dworca w Wejherowie (wtedy Neustadt) byli przewożeni do Piaśnicy i tam rozstrzeliwani. Owszem, na dworcu w Wejherowie potrzebna jest tablica, upamiętniająca te tragiczne wydarzenia i wtedy można użyć nazwy Neustadt, ale na to, że taka nazwa ma być i pozostać na odremontowanym dworcu nie ma naszej zgody i przeciwko temu zdecydowanie będziemy protestować.”
Zwróciliśmy się do PKP S.A. z prośbą o wyjaśnienie, dlaczego pozostawiono niemiecką nawę miasta. Otrzymaliśmy następującą odpowiedź:
„W wyniku przeprowadzonych w 2024 r. prac konserwatorskich przy elewacji północnej i zachodniej budynku dworca w Wejherowie okryto historyczne napisy z nazwą miasta. Pierwszy z nich, najstarszy, w języku niemieckim „Neustadt”, znajduje się na elewacji północnej budynku (od strony torów) i pochodzi z czasów pruskich, czyli okresu, w którym powstał dworzec (wybudowany w latach 1868-69). Natomiast pozostałe napisy – w języku polskim „Wejherowo” powstały po 1920 r. Zgodnie z decyzją komisji konserwatorskiej napis z nazwą stacji kolejowej w języku niemieckim „Neustadt” poddany został konserwacji zachowawczej. Natomiast napisy z nazwą stacji kolejowej w języku polskim zostały odrestaurowane. Dodatkowo podjęta została decyzja, aby pod nazwą „Neustadt” umieścić na elewacji tabliczkę informującą o historii powstania dworca i losach związanych z tym obiektem w kontekście historii miasta. Warto przypomnieć, że dworzec w Wejherowie nie jest jedynym obiektem kolejowym, na którym zachowały się napisy z dawną nazwą np. taki napis znajduje się na elewacji dworca Szczytno.”
Po zamieszczeniu posta na ten temat na naszym facebooku internauci zamieścili kilkadziesiąt opinii. Internetowa dyskusja była chwilami bardzo emocjonalna. Wielu mieszkańców podziela zdanie Wejherowskiej Wspólnoty Pokoleń, uważając, że niemiecki napis trzeba usunąć. Inni uważają, że historii nie da się zmienić ani wymazać i w tym kontekście napis należy pozostawić. Najlepiej uzupełniając go stosowną informacją na tablicy obok, tak jak to sugeruje właściciel dworca – PKP S.A.
Wśród komentarzy pojawił interesujący wpis Adama Lubockiego, historyka z Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiego w Wejherowie:
– Patrzenie na historię Pomorza jedynie przez pryzmat II wojny światowej jest niezrozumieniem lub brakiem wiedzy, odnośnie naszej historii. I owszem, nie należy o tym zapominać i wybielać Niemców, którzy dokonali wiele zbrodni na Kaszubach i Polakach (…). Jednak wymazywanie wszystkiego, co niemieckie nie jest żadnym rozwiązaniem. Bo skoro napis jest zły, to powinniśmy zlikwidować cały budynek (postawili go właśnie Niemcy w latach 60. XIX w.), a przy okazji pewnie zdecydowaną większość innych historycznych budowli, jakie są w naszym mieście. Kto przed odsłonięciem napisu miał świadomość, że to część historii Wejherowa? Teraz mówi się o tym głośno. Często z niepotrzebnymi emocjami, przyjmując z góry jakieś założenie, ale mimo wszystko wpływa to na zwiększenie wiedzy historycznej. Usuwając ten napis znowu o tym zapomnimy. Traktujmy to jako coś, co będzie nam przypominać o przeszłości. Neustadt to nie tylko symbol okupacji hitlerowskiej, ale nazwa, z którą Wejherowo było kojarzone od samego początku. Miasto powstało w XVII w. na terenie wieloetnicznym i wielokulturowym, a pierwsi osadnicy w zdecydowanej większości to byli Niemcy.