Dobrze wykorzystane lata

Po raz kolejny ukazał się ranking wykorzystania środków unijnych przez samorządy lokalne. Branżowe pismo „Wspólnota” podsumowało tym razem lata 2009-2012. Wynika z niego, iż miasto Wejherowo otrzymało w tym okresie 18,7 mln zł. To jeden z lepszych rezultatów w województwie pomorskim: 20 wynik na 123 samorządy.

Polska świętowała 10. rocznicę wstąpienia do Unii Europejskiej, ale opublikowane na łamach pisma samorządu terytorialnego „Wspólnota” dane odnoszą się do lat 2009-2012. W tym okresie miasto Wejherowo zdołało pozyskać prawie 19 mln zł z unijnej kasy. Szacuje się, że od początku, a więc od 2004 roku do 2014 r. kwota ta mieści się w granicach 40-50 mln zł.

Rewitalizacja I TERMODERNIZACJA
Wejherowo zalicza się do grona największych beneficjentów unijnego budżetu. W ciągu 10 lat miasto otrzymało m.in. 11,6 mln zł na rewitalizację przestrzeni publicznej Śródmieścia, czyli przede wszystkiom na park i ul. Wałową, 9,4 mln zł na renowację Kalwarii Wejherowskiej, 8,2 mln zł na wzrost atrakcyjności miasta Wejherowo poprzez budowę regionalnego centrum kultury – Filharmonii Kaszubskiej oraz 3,3 mln zł na termomodernizację budynków szkół. Do tego dochodzą m.in. pieniądze pozyskane przez miejskie spółki (PEWIK, OPEC) na infrastrukturę w Wejherowie.
Warto podkreślić, że 10 lat Polski w Unii Europejskiej to nie tylko pieniądze dla samorządów. Bardzo długa jest np. lista firm, które skorzystały z unijnego dofinansowania. Na przykład do znanej firmy Balex Metal z Bolszewa trafiło 12,5 mln zł, do Braci Bertrand z Luzina – 4,6 mln zł, do MiPCK „Koksik” w Redzie – 4,0 mln zł. Skorzystały lokalne media, m.in. Telewizja Kablowa „Chopin” (1,6 mln zł).
Ostatni ranking „Wspólnoty” skonstruowany jest według kryterium pozyskania środków z UE przez samorządy w przeliczeniu na 1 mieszkańca. „Puls Wejherowa” postanowił na tej podstawie wyliczyć rzeczywiście otrzymane kwoty. Pomnożyliśmy zatem opublikowane dane przez liczbę mieszkańców każdej ze 123 gmin województwa pomorskiego. W ten sposób dowiedzieliśmy, ile pieniędzy zdołały realnie pozyskać lokalne samorządy.
Oczywiście, prym wiodą cztery miasta na prawach powiatu: Gdańsk, Gdynia, Sopot, Słupsk. Trzeba jednak od razu zaznaczyć, że w pozyskanych przez te czetery miasta środkach odnajdziemy zarówno te, o które ubiegają się i walczą w konkursach jako gminy, jak też jako starostwa. W takim układzie miasto Wejherowo awansowałoby o cztery pozycje w górę i zajmowałoby 17. lokatę na Pomorzu.

AKTYWNE samorządy
Z ogólnopolskich danych wynika, że jednostki samorządu terytorialnego są głównym odbiorcą pomocy unijnej na lata 2007-2013. Dostały 71,3 mld zł. To więcej niż przedsiębiorstwa (69,3 mld zł) i administracja rządowa (58,9 mld zł). Do końca ubiegłego roku jednostki samorządu terytorialnego były w trakcie realizacji projektów (lub już je zakończyły) o wartości 112,5 mld zł (podpisane umowy). Na inwestycje te Bruksela dorzuca 71,3 mld zł, czyli około 64 proc. W sumie gminy, powiaty i województwa wykorzystują 30 proc. wszystkich pieniędzy.
– Wyraźnie widać, że samorządy są najbardziej aktywnymi beneficjentami funduszy unijnych. Dzięki tej aktywności zmienia się Polska gminna i powiatowa – mówi Jerzy Kwieciński, ekspert Business Centre Club, wcześniej wiceminister rozwoju regionalnego. – Wójtowie, burmistrzowie, prezydenci zachowują się trochę jak przedsiębiorcy. Następuje ogólna profesjonalizacja lokalnej administracji, którą wymuszają m.in. pieniądze unijne. Samorządowcy, dbając o swój teren, inwestują pieniądze z lokalnych budżetów i zdobywają środki, głównie unijne, z zewnątrz. Chcą zapewnić jak najwyższy poziom życia w swojej gminie, w tym poziom usług publicznych. Dbają również o rozwój gospodarki.

MNIEJ WODY W STRUMIENIU
Rosnący nieprzerwanie od kilku lat, strumień dotacji zaczyna powoli wysychać. Są to nadal znaczne kwoty, zdecydowanie wyższe niż w pierwszej dekadzie XXI wieku, ale niższe niż w latach 2010–2011. Na spadek dotacji wpływają dwie przyczyny: powolne wyczerpywanie funduszy przeznaczonych na okres 2007-2013 i trudności budżetowe samorządów z mobilizowaniem wkładu własnego, potrzebnego do absorpcji dotacji. Dotychczasowe doświadczenia sugerują, że na ponowny wzrost środków możemy liczyć około roku 2016.
Ale będzie tak pod warunkiem, że sytuacja finansowa samorządów się ustabilizuje i władze lokalne będą w stanie spełnić warunki pozyskiwania dotacji. W najlepszej sytuacji znajdują się gminy najmniej zadłużone, do których zalicza się miasto Wejherowo.
Prof. Paweł Swianiewicz, autor rankingu „Wspólnoty” starał się o taki dobór danych, aby odzwierciedlały one rzeczywiste zaangażowanie władz samorządowych. Najczęściej bowiem dane pochodzące ze sprawozdań budżetowych gmin nie dają nam pełnego obrazu, ponieważ znacząca część dotacji unijnych pozyskiwana jest bezpośrednio przez spółki komunalne.
Prof. Swianiewicz starał się zmniejszyć skalę tego błędu. W tym celu wykorzystał wyniki ankiety dotyczącej aktywności spółek komunalnych, rozsyłanej do gmin. Niestety, gromadzone w ten sposób dane okazały się niepełne, gdyż nie wszystkie samorządy odpowiedziały na ankietę. Miasto Wejherowo należy do tych, które podały rzeczywisty udział samorządu przy absorpcji pieniędzy z Unii Europejskiej.

STOLICA POWIATU NAJLEPSZA
Na terenie powiatu wejherowskiego bezwzględnym rekordzistą jest miasto Wejherowo (18,7 mln zł), chociaż bardzo dobrymi wynikami mogą poszczycić się także gminy Gniewino (14,6 mln zł) i Szemud (14,4 mln zł).
Linię (11,3 mln zł) i Luzino (9,1 mln zł) należy zaliczyć do grona samorządów dobrze i umiejętnie sięgających po unijne dotacje. Słabiej na tym tle wypadają samorządowcy z Redy (6,0 mln zł), Choczewa (5,0 mln zł) i gminy Wejherowo (5,1 mln zł), a także Rumi (2,1 mln zł) oraz Łęczyc (1,8 mln zł).
Rumia traci jeszcze bardziej w przeliczeniu na 1 mieszkańca. W takim zestawieniu miasto to  zajmuje ostatnie w województwie  123. miejsce. Samorząd ok. 46-tysięcznej Rumi pozyskał z UE zaledwie 46 zł na 1 mieszkańca.
Ryszard Wenta

Zestawienie wykorzystania środków unijnych w latach 2009-2012 wg rankingu „Wspólnoty”

1. Gdańsk – 1 693,0 mln zł
2. Gdynia – 228,0 mln zł
3. Sopot – 117,0 mln zł
4. Słupsk (m) – 80,1 mln zł
5. Pruszcz Gd. (m) – 44,8 mln zł
6. Kartuzy – 36,2 mln zł
7. Tczew (m) – 26,2 mln zł
8. Nowy Dwór Gd. – 23,9 mln zł
9. Starogard Gdański (m) –
23,2 mln zł
10. Krynica Morska – 22,4 mln zł

11. Chojnice (m) – 22,2 mln zł
12. Krokowa – 21,9 mln zł
13. Hel – 21,7 mln zł
14. Dzierzgoń – 21,5 mln zł
15. Brusy – 21,5 mln zł
16. Kościerzyna (m) – 20,0 mln zł
17. Tczew (w) – 19,5 mln zł
18. Czersk – 19,4 mln zł
19. Sierakowice – 19,1 mln zł
20. Puck (m) – 19,0 mln zł

21. WEJHEROWO (m) 18,7 mln zł
22. Sztum (m) – 18,1 mln zł
23. Dębnica Kasz. – 18,0 mln zł
24. Lębork – 17,6 mln zł
25. Debrzno – 16,8 mln zł
26. Puck (w) – 15,4 mln zł
27. Łeba – 14,8 mln zł
28. GNIEWINO – 14,6 mln zł
29. Stegna – 14,5 mln zł
30. SZEMUD – 14,4 mln zł

31. Cedry Wielkie – 14,3 mln zł
32. Kwidzyn (m) – 14,0 mln zł
33. Starogard Gd. (w) – 13,9 mln zł
34. Ustka (m) – 13,9 mln zł
35. Malbork (m) – 13,3 mln zł
36. Człuchów (m) – 13,1 mln zł
37. Bytów – 13,1 mln zł
38. Kępice – 11,6 mln zł
39. Trąbki Wielkie – 11,5 mln zł
40. Człuchów (w) – 11,4 mln zł

41. LINIA – 11,3 mln zł
42. Rzeczenica – 11,3 mln zł
43. Lipnica – 10,9 mln zł
44. Czarne – 10,9 mln zł
45. Chmielno – 10,7 mln zł
46. Żukowo – 10,7 mln zł
47. Przodkowo – 10,3 mln zł
48. Suchy Dąb – 10,2 mln zł
49. Nowa Wieś Lęb. – 10,0 mln zł
50. Władysławowo – 9,7 mln zł

51. Słupsk (w) – 9,3 mln zł
52. Karsin – 9,2 mln zł
53. LUZINO – 9,1 mln zł
54. Sztutowo – 9,1 mln zł
55. Miastko – 8,7 mln zł
56. Potęgowo – 8,3 mln zł
57. Kaliska – 8,0 mln zł
58. Stara Kiszewa – 8,0 mln zł
59. Tuchomie – 8,0 mln zł
60. Zblewo – 7,5 mln zł

61. Pszczółki – 7,2 mln zł
62. Somonino – 7,1 mln zł
63. Pruszcz Gd. (w) – 7,1 mln zł
64. Ustka (w) – 7,1 mln zł
65. Czarna Dąbrówka 7,0 mln zł
66. Skarszewy – 6,8 mln zł
67. Osieczna – 6,8 mln zł
68. Lipusz – 6,8 mln zł
69. Pelplin – 6,7 mln zł
70. Stary Targ – 6,5 mln zł

71. Subkowy – 6,4 mln zł
72. Główczyce – 6,3 mln zł
73. Nowy Staw – 6,3 mln zł
74. Kościerzyna (w) – 6,2 mln zł
75. Chojnice (w) – 6,2 mln zł
76. Stare Pole – 6,2 mln zł
77. Przechlewo – 6,1 mln zł
78. Lichnowy – 6,0 mln zł
79. Kołczygłowy – 6,0 mln zł
80. Kosakowo – 6,0 mln zł

81. REDA – 6,0 mln zł
82. Gniew – 6,0 mln zł
83. Wicko – 5,9 mln zł
84. Jastarnia – 5,7 mln zł
85. Sulęczyno – 5,7 mln zł
86. Kobylnica – 5,7 mln zł
87. Prabuty – 5,6 mln zł
88. Miłoradz – 5,6 mln zł
89. Liniewo – 5,6 mln zł
90. Koczała – 5,2 mln zł

91. Kolbudy – 5,1 mln zł
92. WEJHEROWO (w) 5,1 mln
93. CHOCZEWO – 5,0 mln zł
94. Lubichowo – 4,8 mln zł
95. Stężyca – 4,5 mln zł
96. Parchowo – 4,5 mln zł
97. Mikołajki Pom. – 4,3 mln zł
98. Studzienice – 4,2 mln zł
99. Przywidz – 4,1 mln zł
100. Konarzyny – 4,0 mln zł

101. Smętowo
Graniczne – 4,0 mln zł
102. Kwidzyn (w) – 3,8 mln zł
103. Gardeja – 3,7 mln zł
104. Skórcz (w) – 3,7 mln zł
105. Nowa Karczma – 3,7 mln zł
106. Dziemiany – 3,6 mln zł
107. Borzytuchom – 3,4 mln zł
108. Trzebielino – 3,3 mln zł
109. Skórcz (m) – 3,3 mln zł
110. Damnica – 3,1 mln zł

111. Cewice – 3,0 mln zł
112. Bobowo – 2,8 mln zł
113. Ryjewo – 2,8 mln zł
114. Czarna Woda – 2,8 mln zł
115. Malbork (w) – 2,7 mln zł
116. Smołdzino – 2,6 mln zł
117. Sadlinki – 2,4 mln zł
118. Morzeszczyn – 2,2 mln zł
119. RUMIA – 2,1 mln zł
120. ŁĘCZYCE – 1,8 mln zł
121. Stary Dzierzgoń – 1,5 mln zł
122. Osiek – 1,2 mln zł
123. Ostaszewo – 1,0 mln zł

Znaczenie skrótów:
(w) – gmina wiejska
(m) – gmina miejska