Inwestycje i niskie zadłużenie
Ministerstwo Finansów opublikowało na swojej stronie internetowej sprawozdania z wykonania budżetów jednostek samorządu terytorialnego za 2013 rok. Na tle innych pomorskich gmin dobrze prezentuje się budżet Miasta Wejherowo. Dochody wyniosły 155,9 mln zł i były wyższe od planowanych o 2,5 mln zł. Przewyższały wpływy do budżetu osiągnięte w całym 2012 roku o 7,9 mln zł, a więc o 5,3 proc.
– Nie ma się co oszukiwać. To był kolejny nie najlepszy rok dla polskich samorządów. Spowolnienie gospodarcze przekłada się na sytuację finansową, bo znaczna część źródeł dochodów budżetowych wykazuje wrażliwość na wahania cyklu koniunkturalnego – mówi prof. Paweł Swianiewicz z Uniwersytetu Warszawskiego, który od 11 lat bada poziom zamożności polskich samorządów i publikuje rankingi na łamach specjalistycznego pisma „Wspólnota”.
Rankingi pokazują tempo rozwoju samorządów i świadczą o jakości decyzji inwestycyjnych i administracyjnych, podejmowanych przez rządzących w gminach wiejskich i miejskich, w powiatach, a także w województwach.
Dają sobie radę
Wejherowo, pomimo obarczania samorządów przez rząd Platformy Obywatelskiej kolejnymi zadaniami bez odpowiedniego pokrycia finansowego, wciąż zalicza się do nielicznych polskich gmin, których kondycja finansowa poprawia się. Ponieważ miasto z racji swojego położenia nie posiada terenów inwestycyjnych, na których mogłyby powstać zakłady produkcyjne z miejscami pracy, włodarze Wejherowa wychodzą z założenia, że jedyną alternatywą jest troska o rozwój turystyczny, a wraz z nim handlu, gastronomii i podobnych do nich dziedzin.
Warto dodać, że w 2013 roku (w porównaniu z 2012) wzrost wpływów do budżetów odnotowało 86 pomorskich gmin, zaś w pozostałych 37 dochody spadły. Mniej pieniędzy wpadło do kasy m.in. takich gmin jak Chojnice, Gdynia, Gdańsk, Sztum, Łeba, Krynica Morska, Słupsk, czy Kobylnicy.
Ubiegły rok na terenie Wejherowa przebiegał pod znakiem budowy ulic. Aż piętnaście z nich otrzymało nową nawierzchnię w całości bądź na poszczególnych odcinkach. Przebudowano ulicę Kotłowskiego za ponad 1 mln zł, ulice Morską i Konopnickiej (także za ponad 1 mln zł), a także Pokoju i Śmiechowską. Zbudowano ul. S. Panek oraz ciąg pieszo-rowerowy wzdłuż rzeki Cedron. To ostatnie zadanie kosztowało ok. 4,5 mln zł, z czego dofinansowanie ze środków UE wyniosło 2,6 mln zł.
Inwestycją o strategicznym znaczeniu była przebudowa skrzyżowania ulic 10 Lutego, Sienkiewicza i św. Jana w Wejherowie, gdzie wykonano rondo oraz dojazd do przejazdu kolejowego z 200-metrowym oddzielnym pasem zjazdowym. Koszt inwestycji wyniósł 3,3 mln zł.
Rewitalizacja śródmieścia Wejherowa (w rejonie Zakładu Ubezpieczeń Społecznych) kosztowała 1,5 mln zł. Zadanie to obejmowało budowę ulicy przed budynkiem ZUS, parkingu, chodnika oraz skweru przy ul. Sobieskiego z zielenią i małą architekturą. Płytami drogowymi utwardzono ulice: Kolejową, Jana z Kolna, Kamienną, Reja, zaś kilka innych zostało przebudowanych w części.
Władze Wejherowa przeznaczyły na inwestycje 21,2 mln zł. To co prawda mniej niż w ub. roku, ale i tak zapewnia wysokie 12. miejsce w rankingu 123 pomorskich samorządów. Lepiej wypadły m.in. Gdańsk, Gdynia i Sopot, które dysponują większymi budżetami. Wszystkie pomorskie gminy przeznaczyły o ponad 20 proc. mniej pieniędzy na inwestycje niż w 2012 roku. Skutki kryzysu gospodarczego są nader widoczne.
Dobra pozycja w województwie
Co ciekawe, przy tak ogromnych wydatkach inwestycyjnych, miasto Wejherowo należało do najmniej zadłużonych samorządów na Pomorzu. Na koniec roku wskaźnik ten wynosił 29,2 proc. Tymczasem w powiecie wejherowskim niektóre samorządy mają spore zadłużenie, tak jak Gniewino, którego długi stanowią 53 proc. gminnego budżetu (przy dopuszczalnym ustawowo progu 60 proc.), Rumia – 43,7 proc. i Reda – 40,6 proc. Rumia i Reda mają najniższe dochody w przeliczeniu na 1 mieszkańca i w tym zakresie zajmują dwa ostatnie (122. i 123.) miejsca w województwie pomorskim.
Włodarze niektórych miast i gmin mają także problem w pozyskiwaniu pieniędzy pozabudżetowych, innym udaje się to lepiej. Miasto Reda w latach 2009-2012 uzyskało dwa razy mniej środków z funduszy europejskich (6,3 mln zł), aniżeli gmina Linia (11,5 mln zł), co w przeliczeniu na 1 mieszkańca daje Redzie dopiero 120. pozycję na 123 pomorskie samorządy. W przeliczeniu na 1 mieszkańca 121. miejsce zajmuje Gmina Wejherowo (5,4 mln zł), 122. miejsce Łęczyce (1,8 mln zł), a 123. miejsce Rumia (2,2 mln zł). Miasto Wejherowo pozyskało w 2013 roku 18,9 mln zł.
Do końca czerwca radni wszystkich jednostek samorządowych w Polsce muszą podjąć uchwały rozpatrujące i zatwierdzające roczne sprawozdanie finansowe za 2013 rok oraz podjąć uchwałę w sprawie udzielenia bądź nie absolutorium włodarzom gmin, miast i powiatów.
Ryszard Wenta
Dochody Miasta Wejherowo (w mln zł):
1995 – 15,6
1996 – 25,2
1997 – 33,0
1998 – 41,1
1999 – 45,5
2000 – 50,3
2001 – 53,1
2002 – 61,0
2003 – 59,7
2004 – 68,9
2005 – 78,2
2006 – 89,0
2007 – 105,5
2008 – 111,4
2009 – 114,6
2010 – 120,8
2011 – 130,8
2012 – 148,0
2013 – 155,9
Gminy o najwyższych i najniższych dochodach w 2013 roku:
1. Gdańsk – 2,8 mld zł
2. Gdynia – 1,1 mld zł
3. Słupsk (m) – 419 mln zł
4. Sopot – 316 mln zł
5. Tczew (m) – 166 mln zł
6. WEJHEROWO (m) – 158 mln zł
7. Starogard Gd. (m) – 138 mln zł
8. Kwidzyn (m) – 129 mln zł
9. RUMIA – 121 mln zł
10. Lębork – 111 mln zł
——————————————
21. WEJHEROWO (w) – 68 mln zł
27. SZEMUD – 58 mln zł
28. REDA – 57 mln zł
36. LUZINO – 50 mln zł
49. ŁĘCZYCE – 39 mln zł
51. GNIEWINO – 38 mln zł
73. LINIA – 26 mln zł
80. CHOCZEWO – 23 mln zł
——————————————
122. Bobowo – 9,7 mln zł
123. Osiek – 6,6 mln zł
(m) – gmina miejska
(w) – gmina wiejska
Gminy o najwyższych i najniższych nakładach na inwestycje w 2013 roku:
1. Gdańsk – 796,8 mln zł
2. Gdynia – 244,8 mln zł
3. Sopot – 80,4 mln zł
4. Kosakowo – 29,5 mln zł
5. Pruszcz Gdański (w) – 26,8 mln
6. Lębork – 24,0 mln zł
7. Słupsk (w) – 22,8 mln zł
8. Słupsk (m) – 22,7 mln zł
9. Pruszcz Gdański (m) – 22,5
10. WEJHEROWO (m) – 21,2 mln
——————————————
13. WEJHEROWO (w) – 19,3 mln
29. SZEMUD – 10,3 mln zł
33. RUMIA – 9,0 mln zł
44. LUZINO – 7,0 mln zł
51. ŁĘCZYCE – 5,7 mln zł
52. GNIEWINO – 5,6 mln zł
60. LINIA – 5,0 mln zł
71. REDA – 3,7 mln zł
105. CHOCZEWO – 2,0 mln zł
——————————————
122. Smołdzino – 0,3 mln zł
123. Czarna Woda – 0,2 mln zł
(m) – gmina miejska
(w) – gmina wiejska
Gminy o najwyższym i najniższym wskaźniku zadłużenia w 2013 roku:
1. Nowy Staw – 66,2 %
2. Dębnica Kaszubska – 65,4 %
3. Rzeczenica – 62,8 %
4. Słupsk (m) – 59,1 %
5. Suchy Dąb – 57,3 %
6. Kobylnica – 57,2 %
7. Łeba – 56,7 %
8. Stary Targ – 54,6 %
9. Nowy Dwór Gdański – 54,3 %
10. Krokowa – 54,2 %
11. GNIEWINO – 53,0 %
——————————————
33. RUMIA- 43,7 %
58. CHOCZEWO – 33,9 %
59. LUZINO – 33,0 %
60. SZEMUD – 33,0 %
66. REDA – 30,7 %
79. ŁĘCZYCE – 26,4 %
81. WEJHEROWO (m) – 26,2 %
99. WEJHEROWO (w) – 18,5 %
112. LINIA – 13,8 %
——————————————
122. Sztutowo – 0,0 %
123. Sztum – 0,0 %
(m) – gm. miejska, (w) – gm. wiejska