Pokłon feretronów niematerialnym dziedzictwem
Powiat Wejherowski zainaugurował projekt pn. „Tradycja pokłonu feretronów podczas pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską jako niematerialne dziedzictwo kulturowe Kaszub”. Zadanie otrzymało dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu „Kultura ludowa i tradycyjna”.
W Hotelu „Victoria” w Bolszewie odbyła się kolejna konferencja, ale pierwsza w ramach projektu, którego celem jest przygotowanie wspólnoty depozytariuszy do wpisu tradycji pokłonu feretronów na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.
Warto dodać, że przedmiotowy wniosek zajął 4 miejsce na 791 złożonych projektów oraz został najwyżej oceniony merytorycznie. Zwyczaj pielgrzymowania na Kalwarię Wejherowską na odpusty Wniebowstąpienia Pańskiego i Trójcy Świętej ma długą i bogatą historię. Od ponad 300 lat w kaszubskiej, ludowej pobożności istnieje unikatowa tradycja pokłonu świętych obrazów. Co roku do Wejherowa przybywa około 60 pielgrzymek, z których najstarsza zwana „matką pielgrzymek” – z Gdańska-Oliwy od 355 lat, a z Kościerzyny od 350 lat.
– Kalwaria Wejherowska jest ważnym ośrodkiem pielgrzymkowym na Pomorzu. Od wieków jednoczy Kaszubów nie tylko w duchu katolickim, ale także tożsamości lokalnej i regionalnej. Na kalwaryjskich wzgórzach od ponad trzystu lat podczas odpustów kultywowany jest unikalny, kaszubski zwyczaj, nieznany w innych regionach Polski – pokłon feretronów. Kilkuwiekowa tradycja kaszubskiego pątnictwa i przenośnych obrazów jest niezwykle ważnym elementem dziedzictwa kulturowego Ziemi Wejherowskiej. Dlatego w 2022 r. rozpoczęliśmy starania o wpisanie pielgrzymek na Kalwarię Wejherowską wraz z pokłonem feretronów na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego – mówi Starosta Wejherowski Gabriela Lisius.
Podczas konferencji zainaugurowano projekt, przedstawiono jego główne założenia, cele, korzyści i zagrożenia oraz rozpoczęto konsultacje społeczne.
Jak podkreśla Andrzej Szoszkiewicz, koordynator merytoryczny projektu, na wpis na Krajową Listę NDK muszą zgodzić się ci, którzy tę tradycję kultywują, czyli pielgrzymi, obraźnicy i obraźniczki.
– Oni tak jakby przekazują prawo do wpisania tej tradycji, ale jednocześnie muszą wiedzieć z czym to się wiąże. Jakie są zobowiązania i jakie są z tego wszystkiego korzyści – podkreśla Andrzej Szoszkiewicz.
Ważnymi elementami projektu są badania naukowe pod kierunkiem prof. Katarzyny Smyk z Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Przewodniczącej Rady ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego oraz debaty, konsultacje społeczne, warsztaty z udziałem depozytariuszy, ekspertów i samorządowców. Przygotowana została również ankieta dla depozytariuszy, na podstawie której opracowane zostaną biogramy byłych i obecnych członków grup przygotowujących pokłony feretronów.
– Krajowa Lista Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego jest rozpoznawalną marką, a wpis otwiera drogę do ubiegania się o wsparcie z krajowych i regionalnych programów, zapewnia promocję poprzez strony Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Narodowego Instytutu Dziedzictwa. Ponadto przyczyni się do zachowania tej pięknej i wyjątkowej tradycji dla przyszłych pokoleń i promocji niematerialnego dziedzictwa kulturowego Powiatu Wejherowskiego – zaznacza Wicestarosta Jacek Thiel.
W ramach projektu pod koniec czerwca br. uruchomiona zostanie strona internetowa: poklonferetronow.pl, na której znajdą się informacje o tradycji, historii, depozytariuszach i parafiach organizujących pielgrzymki. Zamieszczone zostaną także efekty niniejszego projektu poprzez biogramy, transkrypcje badań ankietowych, sprawozdania z debat i konsultacje społeczne. Opracowana i wydana zostanie również publikacja w wersji cyfrowej i papierowej pod redakcją prof. Katarzyny Smyk.
Projekt zakończy się pod koniec listopada br. Następnie stosowny wniosek zostanie złożony do Narodowego Instytutu Dziedzictwa i po pozytywnym zaopiniowaniu przekazany Radzie ds. niematerialnego dziedzictwa kulturowego przy ministrze.
– Wpisanie tradycji pokłonu feretronów na listę pozwoli zachować nasze kulturowe dziedzictwo i uhonorować zaangażowanie osób, które od trzech wieków pielgrzymują do Duchowej Stolicy Kaszub – dodaje Starosta Wejherowski Gabriela Lisius.
